Η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Κύπρο μετά την περίοδο της πανδημίας, αλλά και τα μεγάλα περιθώρια βελτίωσης του εγχώριου οικοσυστήματος, ήταν τα κύρια ευρήματα της 6ης εθνικής έκθεσης αναφοράς Global Entrepreneurship Monitor (GEM) για την επιχειρηματικότητα στην Κύπρο το διάστημα 2021/2022, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν την Παρασκευή σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Κέντρο Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Στον χαιρετισμό του κατά την έναρξη της εκδήλωσης, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Τάσος Χριστοφίδης είπε πως η διασύνδεση με τον επιχειρηματικό κόσμο, η ανάπτυξη της κουλτούρας του επιχειρείν αλλά και η συνεισφορά στη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων, αποτελούν μέρος της πολυδιάστατης αποστολής του πανεπιστημίου.
Πρόσθεσε πως η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της παραγόμενης γνώσης και έρευνας προς όφελος της κοινωνίας, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, συμπληρώνοντας πως επιδίωξη του ιδρύματος είναι τα ακαδημαϊκά προγράμματα σπουδών και οι ερευνητικές του δραστηριότητες να επιδρούν θετικά στην κοινωνία και την οικονομία.
Σε αυτό το πλαίσιο το Πανεπιστήμιο Κύπρου εκπόνησε το προηγούμενο καλοκαίρι την πρώτη χαρτογράφηση του κυπριακού επιχειρηματικού οικοσυστήματος, είπε, προσθέτοντας πως η έρευνα θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της θέσης της επιχειρηματικότητας στην Κύπρο.
Σημαντικό εργαλείο
Ο Διευθυντής του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, Πάνος Μαρκόπουλος ανέφερε με τη σειρά του πως η GEM αποτελεί ένα σημαντικό, διεθνώς αναγνωρισμένο στατιστικό εργαλείο για την αξιολόγηση της επιχειρηματικότητας σε περισσότερες από 100 χώρες παγκοσμίως.
Τα αποτελέσματα για την περασμένη χρονιά περιγράφουν μια Κύπρο που βγαίνει από την πανδημία, με σαφείς αυξητικές τάσεις του δείκτη επιχειρηματικών ευκαιριών, καθώς και της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών από μεγάλες εταιρείες, ενώ οι συμμετέχοντες στην έρευνα θεωρούν εύκολη την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κύπρο και μάλιστα στο μεγαλύτερο ποσοστό που έχει ποτέ μετρηθεί, επεσήμανε.
Συμπλήρωσε πως η ανάγκη δημιουργίας μιας πολύπλευρης και ανθεκτικής οικονομίας έχει γίνει κατανοητή σε όλους και πως οι συνεχείς αλλαγές στα παγκόσμια πολιτικά και οικονομικά δεδομένα καθιστούν απαραίτητο ένα μοντέλο ανάπτυξης που θα βασίζεται τόσο σε πόρους και υποδομές, όσο και δεξιότητες, με την επιχειρηματικότητα σε πρώτο πλάνο.
Εκ μέρους του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας χαιρετισμό, απηύθυνε ο Διευθυντής Βιομηχανίας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Χρίστος Φωτιάδης, ο οποίος είπε πως η Κύπρος, λαμβάνοντας μια σειρά μέτρων τα τελευταία χρόνια, κατάφερε να πετύχει ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας περίπου 5% το 2022, ενώ για το 2023 ο ρυθμός αναμένεται να φτάσει το 4%.
Το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας αναγνωρίζει την ανάγκη για στήριξη της επιχειρηματικότητας και προχωρεί στην υλοποίηση σειράς μέτρων και σχεδίων χορηγιών με στόχο τη δημιουργία ενός νέου επιχειρηματικού μοντέλου, βασιζόμενου κυρίως στην τεχνολογική αναβάθμιση, την ψηφιοποίηση και την πράσινη ανάπτυξη, ενώ κατά την προγραμματική περίοδο 2021-2027 το Υπουργείο αναμένει να υλοποιήσει προγράμματα χορηγιών συνολικού ύψους περίπου 500 εκ. ευρώ, τόνισε ο κ. Φωτιάδης.
Σημείωσε πως στην προσπάθεια αξιολόγησης των βασικών παραμέτρων που συνθέτουν τον σημερινό ανταγωνισμό και υλοποίησης προγραμμάτων που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της επιχειρηματικής κοινότητας, η συνεισφορά της GEM είναι εξαιρετικά σημαντική, προσθέτοντας πως συνεισφέρει στη μέτρηση και αξιολόγηση των δεικτών επιχειρηματικότητας της χώρας και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τη χάραξη της εθνικής πολιτικής για την επιχειρηματικότητα και την προώθηση της Κύπρου ως ελκυστικού διεθνούς προορισμού και επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, ενώ χαιρέτισε και τα αποτελέσματα της έρευνας, σύμφωνα με τα οποία καταγράφεται πρόοδος σχετικά με την αντίληψη περί επιχειρηματικότητας στην Κύπρο.
Ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Φίλιππος Χατζηζαχαρίας είπε στο δικό του σύντομο χαιρετισμό πως το υφυπουργείο θα κάνει τα πάντα για να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια του Πανεπιστημίου Κύπρου και θα βρίσκεται πάντοτε σε στενή συνεργασία μαζί του.
Προσέθεσε πως το πανεπιστήμιο διαθέτει την τεχνογνωσία για να βοηθήσει το Υφυπουργείο στην επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων προς όφελος της κοινωνίας, των πολιτών και των επιχειρήσεων, οι οποίες αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της κυπριακής οικονομίας.
Τα αποτελέσματα της εθνικής έκθεσης αναφοράς GEM παρουσίασε η Λέκτορας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Ερευνητική Συνεργάτιδα του Κέντρου Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κύπρου του Δρ. Αριάνα Πολυβίου, η οποία ανέφερε πως η έρευνα GEM αποτελεί τη μεγαλύτερη του είδους σε παγκόσμια κλίμακα, προσθέτοντας πως με τη συμμετοχή της στην έρευνα η Κύπρος μπαίνει στον παγκόσμιο χάρτη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας.
Σχετικά με τη μεθοδολογίας της έρευνας, η Δρ. Πολυβίου είπε πως καταγράφηκαν οι απόψεις 2.000 ενηλίκων που διαμένουν στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και 36 εθνικών εμπειρογνωμόνων, ενώ η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε για το 2021/22 σε σύγκριση με την Ελλάδα, λόγω των ομοιοτήτων στην κουλτούρα και για γεωπολιτικούς λόγους, και το Λουξεμβούργο, λόγω της ομοιότητας ως προς το μέγεθος του πληθυσμού.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες
Αναφορικά με τις απόψεις για την επιχειρηματικότητα, η Δρ. Πολυβίου είπε πως σύμφωνα με την έρευνα το 51% των ερωτηθέντων θεωρεί πως είναι εύκολη η έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κύπρο, ενώ σε ό,τι αφορά τις ικανότητες για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, το 64% των ερωτηθέντων απάντησε πως τις διαθέτει.
Πρόσθεσε πως η έρευνα κατέγραψε αύξηση στην αντίληψη των Κυπρίων σε σχέση με τις επιχειρηματικές ευκαιρίες στην περιοχή τους, ενώ ένας στους δύο Κύπριους δήλωσε φόβο αποτυχίας που σχετίζεται με επιχειρηματική δραστηριότητα.
Σε ό,τι αφορά την ίδια την επιχειρηματική δραστηριότητα, ο δείκτης επιχειρηματικότητας αρχικού σταδίου (έναρξη επιχείρησης τους τελευταίους 42 μήνες) της Κύπρου ήταν 8,4%, σταθεροποιούμενος κατά τη δεύτερη χρονιά της πανδημίας και φέροντας την Κύπρο στη 10η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Σύμφωνα με τη Δρ. Πολυβίου, η έρευνα GEM παρείχε επίσης πληροφορίες για την επιχειρηματικότητα σε προχωρημένο στάδιο (άνω των 42 μηνών), με το δείκτη για την Κύπρο να φτάνει το 8,6%, βελτιωμένος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά αλλά μειωμένος σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία.
Σχετικά με τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η έρευνα κατέγραψε πως οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο είναι πιο ευαισθητοποιημένες σε σύγκριση με τις νεότερες (73% έναντι 66-68%), ενώ στην ερώτηση κατά πόσο διαβλέπουν ευκαιρίες λόγω της πανδημίας, οι επιχειρήσεις αρχικού σταδίου εμφανίζονται πιο αισιόδοξες (39%) σε σχέση με τις αντίστοιχες προχωρημένου σταδίου (19%).
Αναφορικά με το επιχειρηματικό οικοσύστημα, η Δρ. Πολυβίου σημείωσε πως οι βαθμολογίες που συγκέντρωσαν τομείς που αποτελούν τα διαχρονικά πλεονεκτήματα της Κύπρου (φυσικές υποδομές, φορολογία και γραφειοκρατία, εμπορικές υποδομές και υποδομές υπηρεσιών) τείνουν να μειώνονται, ενώ στους τομείς που έλαβαν τη χαμηλότερη βαθμολογία στο οικοσύστημα της Κύπρου συγκαταλέγονται η εκπαίδευση σε θέματα επιχειρηματικότητας, οι ευκαιρίες χρηματοδότησης και η έρευνα και ανάπτυξη, με την Κύπρο να βρίσκεται συνολικά πολύ χαμηλά ως προς τους παράγοντες του οικοσυστήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τέλος, η Δρ. Πολυβίου αναφέρθηκε και σε εισηγήσεις πολιτικής ως αποτέλεσμα των ευρημάτων της έκθεσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η προώθηση των εμπειριών των επιχειρηματιών στην εκπαίδευση και η προσαρμογή των ακαδημαϊκών προγραμμάτων προς διευκόλυνση των φοιτητών που ενδιαφέρονται για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Σχετικά με τις κυβερνητικές πολιτικές, προτείνεται η παροχή κινήτρων για περαιτέρω ανάπτυξη των συνεργειών μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων για τη μεταφορά γνώσης, η ενίσχυση προσφοράς κοινόχρηστων γραφείων για νεοφυείς επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο και η ανάπτυξη σχεδίου για παροχή κινήτρων και υποστήριξη βιομηχανικών διδακτορικών μεταξύ ακαδημίας και βιομηχανίας.
Προτείνεται επίσης η παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις, η ανάπτυξη πολιτικών προς ενθάρρυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των υφιστάμενων επιχειρήσεων και η δημιουργία μητρώου νεοφυών επιχειρήσεων με στοιχεία για την απόδοση, τα επιτεύγματα και τις ανάγκες τους με σκοπό τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού πλαισίου για την περαιτέρω ανάπτυξή τους
